Naučnici kažu da mogu koristiti umjetnu inteligenciju za rješavanje ključnog problema u potrazi za gotovo neograničeno čistom energijom
Naučnici koji se bave fuzijskom energijom kažu da su pronašli način da prevaziđu jedan od svojih najvećih izazova do sada korištenjem umjetne inteligencije.
Nuklearna fuzija je decenijama hvaljena kao gotovo neograničen izvor čiste energije u onome što bi bilo rješenje za klimatsku krizu. Ali ono što su stručnjaci postigli je da održe energiju fuzije samo nekoliko sekundi, dok su mnoge prepreke ostale, uključujući nestabilnosti u veoma složenom procesu.
Postoji nekoliko načina da se postigne energija fuzije, ali najčešći uključuje korištenje varijanti vodika kao ulaznog goriva i podizanje temperature na izuzetno visoke nivoe u mašini u obliku krofne, poznatoj kao tokamak, kako bi se stvorila plazma, stanje nalik supi.
Ali tu plazmu treba kontrolirati i vrlo je podložna “trganju” i bježanju od moćnih magnetskih polja.
U srijedu su istraživači sa Univerziteta Princeton i Princeton Plasma Physics Laboratory objavili u časopisu Nature da su pronašli način da koriste umjetnu inteligenciju za predviđanje ovih potencijalnih nestabilnosti i sprječavanje da se one dogode u realnom vremenu.
Tim je izveo svoje eksperimente u DIII-D National Fusion Facility u San Diegu i otkrio da njihov AI kontroler može predvidjeti potencijalno kidanje plazme do 300 milisekundi unaprijed. Bez te intervencije, reakcija fuzije bi se iznenada završila.
“Eksperimenti pružaju osnovu za korištenje AI za rješavanje širokog spektra nestabilnosti plazme, koje su dugo ometale energiju fuzije”, rekao je glasnogovornik Princetona.
Nalazi su “definitivno” korak naprijed za nuklearnu fuziju, rekao je Egemen Kolemen, profesor mehaničkog i svemirskog inženjerstva na Univerzitetu Princeton i autor studije.
“Ovo je jedna od velikih prepreka,a želite da bilo koji reaktor radi 24/7 godinama bez ikakvih problema”, rekao je Kolemen za CNN.
“A ovi tipovi poremećaja i nestabilnosti bili bi vrlo problematični, tako da razvoj rješenja poput ovog povećava njihovo samopouzdanje da možemo pokrenuti ove mašine bez ikakvih problema.”
Energija fuzije je proces koji pokreće Sunce i druge zvijezde, a stručnjaci desetljećima pokušavaju da ovladaju njime na Zemlji. Postiže se kada su dva atoma koji se obično odbijaju, prisiljeni da se spoje zajedno. To je suprotno od nuklearne fisije – vrste koja se danas široko koristi – koja se oslanja na cijepanje atoma.
Naučnici i inženjeri u blizini engleskog grada Oksforda ranije ovog mjeseca postavili su novi energetski rekord nuklearne fuzije, održavajući 69 megadžula energije fuzije pet sekundi, koristeći samo 0,2 miligrama goriva. To je dovoljno za napajanje otprilike 12.000 domaćinstava za isto vrijeme.
Ali taj eksperiment je i dalje koristio više energije kao ulaz nego što je generirao. Međutim, drugi tim u Kaliforniji uspio je proizvesti neto količinu fuzijske energije u decembru 2022. godine, u procesu koji se naziva “paljenje”. Od tada su tri puta ponovili paljenje.
Uprkos obećavajućem napretku, fuzijska energija je daleko od toga da postane komercijalno dostupna.
Tekst objavljen na CNN
