Trump može jednim potezom ugasiti internet u Evropi

Povratak Donalda Trumpa u Bijelu kuću prisiljava Evropu da se suoči s ogromnom digitalnom ranjivošću: Sjedinjene Američke Države drže prekidač za isključivanje interneta. Dok američka administracija sve više povećava uloge u geopolitičkoj poker igri koju je Trump započeo trgovinskim ratom, Evropljani postaju svjesni da ih je decenijama ovisnosti o nekolicini američkih tehnoloških giganata stavljena u podređeni položaj, piše Politico.

Najveća ranjivost leži u gotovo potpunoj zavisnosti Evrope od američkih pružatelja usluga u oblaku.

Oblak čini okosnicu interneta – pokrećući sve, od e-pošte i videa do industrijske obrade podataka i vladinih komunikacija. Samo Amazon, Microsoft i Google drže više od dvije trećine evropskog tržišta, stavljajući digitalni suverenitet Evrope u ruke kompanija koje sve više igraju u istom timu kao i američki predsjednik kako bi izbjegle propise i kazne.

Upozorenja iz Evrope

Zagovornici digitalnog suvereniteta godinama upozoravaju da ovisnost o oblaku također znači da američke agencije imaju pristup osjetljivim podacima Evropljana – zahvaljujući američkim zakonima, bez obzira na to gdje se serveri nalaze.

Kako je “šta ako” postalo stvarnost

U današnjem političkom okruženju, gdje američki predsjednik može preko noći promijeniti zakon, postoji stvarna bojazan da bi SAD mogle iskoristiti svoju tehnološku nadmoć kao alat za međunarodni pritisak.

„Trump zaista ne voli Evropu. Misli da je cijela poenta EU da ‘uvrne’ ruku Americi“, kaže Zach Meyers, direktor istraživanja u briselskom think tanku CERRA. „Više nije nezamislivo da bi mogao narediti gašenje sistema ili učiniti nešto što bi ozbiljno ugrozilo ekonomske interese.“

Alexander Windbichler, direktor austrijske kompanije za cloud usluge Anexia, žali što “IT-jevci” nisu ranije najavili ovu “nezdravu ovisnost”. Kaže da se evropska cloud industrija predugo klonila politike i lobiranja, fokusirajući se samo na tehničku konkurentnost.

Da li bi Trump zaista ugasio oblak u Evropi? “Ne znam. Ali nisam ni očekivao da će SAD pokušati kupiti Grenland”, dodaje Windbischler. “To je luđe od isključivanja oblaka.”

Slučaj glavnog tužioca

Upozorenja su počela nekoliko mjeseci nakon Trumpovog povratka u Bijelu kuću.

“Više nije razumno pretpostaviti da se možemo u potpunosti osloniti na našeg američkog partnera. Postoji ozbiljan rizik da svi naši podaci završe u rukama američke administracije ili da naša infrastruktura postane nedostupna zbog odluka drugih zemalja”, rekao je u martu Matthias Ecke, predstavnik njemačkih socijaldemokrata u Evropskom parlamentu.

„Rizik od gašenja je nova paradigma“, rekao je Benjamin Revcolevschi, direktor francuske kompanije za oblak OVHcloud, na istom događaju. „Oblak je kao slavina. Šta ako neko jednostavno zatvori vodu?“

Tehnološki ekvivalent “zatvaranja slavine” bio bi da vlada SAD-a naredi kompanijama u oblaku da prekinu pružanje usluga u Evropi. Računarstvo u oblaku funkcioniše tako što preduzećima pruža virtuelni pristup za pohranjivanje i obradu podataka, oslanjajući se na ogromnu mrežu fizičkih podatkovnih centara širom svijeta.

U maju je glavnom tužiocu Međunarodnog krivičnog suda, Karimu Kanu, odbijen pristup službenoj e-pošti hostovanoj na Microsoftu, nakon američkih sankcija zbog naloga za hapšenje izraelskog premijera Benjamina Netanyahua. Microsoft nije komentarisao konkretnu ulogu, navodeći u saopštenju da “nikada nije prekinuo usluge za MKS”.

Rastuća sumnja

„Naravno da američke kompanije moraju poštovati američke zakone“, napisala je Aura Salla, članica parlamenta iz Finske i bivša glavna lobistkinja za Mettu u Briselu. „Ali to znači da Evropljani ne mogu vjerovati operativnim sistemima američkih kompanija.“

Pokušaji smanjenja ovisnosti suočavaju se s ogromnim izazovima. “Ne postoje dovoljne alternative američkoj digitalnoj industriji”, rekao je bivši njemački ministar financija Jörg Kukis.

Inicijativa EuroStack, vrijedna 300 milijardi eura, pokušava osigurati digitalnu samodovoljnost, ali se suočava s izazovima u finansiranju.

Skupo rješenje, ali neophodno

Organizatori navode da se takvi industrijski alati koriste decenijama – uključujući i SAD, putem javnih ugovora koji su pomogli rastu tehnoloških giganata. Myers upozorava:

“Traže se stotine milijardi. Nije realno pomisliti da će se novac tek tako pojaviti.”

Američka trgovinska organizacija, Komora napretka, procjenjuje da bi ukupni troškovi mogli premašiti pet biliona eura.

Nekoliko zemalja i evropskih parlamentaraca već je podržalo EuroStack, iako pokušavaju izbjeći optužbe za protekcionizam koje bi izazvale američke reakcije.

Nova uredba iz Brisela

Jedna inicijativa Brisela mogla bi značajno ograničiti Trumpov potencijalni utjecaj. Riječ je o prijedlogu za novu sigurnosnu certifikaciju cloud rješenja. Plan je trenutno blokiran među državama članicama jer se smatra osjetljivim za SAD.

Moguće je da će certifikacija uključivati ​​nivo zaštite koji garantuje imunitet od stranih zakona.

Francuska je glasni zagovornik korištenja certifikata za zaštitu evropskih podataka od zakona s eksteritorijalnim učinkom, poput američkog Zakona o oblaku (Cloud Act), koji bi zaobišao velike tehnološke kompanije.

„Geopolitičke tenzije nas više nego ikad prisiljavaju da preispitamo suverenitet naših podataka, a time i njihovo pohranjivanje“, rekla je francuska ministrica za digitalizaciju Clara Chappaz.

Holandija, koja se u velikoj mjeri oslanja na američku tehnologiju, do nedavno se protivila isključenju američkih pružatelja usluga, ali nedavni događaji pokazuju promjenu stava.

S obzirom na to da Evropska komisija prvi put ima komesara za tehnološki suverenitet, raste pritisak da se bezrezervno podrži tehnologija “proizvedena u Evropi” i da se zauzme čvrst stav dok Washington pojačava otpor.

„Evropa je slijepo vjerovala da će SAD uvijek biti uz nju“, kaže Francesca Bria, profesorica na University College Londonu. „Danas je situacija drugačija – i to se snažno osjeća.“