Pramenovi Beethovenove kose otkrivaju nove tragove o drugim bolestima s kojima je živio
DNK izvađen iz kose Ludwiga van Beethovena već je otkrio intrigantne detalje o brojnim medicinskim tegobama slavnog klasičnog kompozitora.
Naučna analiza njegove kose sada je dala novi uvid: Betoven je patio od trovanja olovom , ali ne na dovoljno visokim nivoima da ga ubiju, kao što su neki medicinski biografi ranije teoretisali. Dijagnozu su postavili stručnjaci za laboratorijsku medicinu predvođeni biohemičarem Naderom Rifaijem sa Harvardske medicinske škole.
Tim je izvršio analizu toksina dva pramena Beethovenove kose i otkrio koncentracije olova 64 puta veće od normalne količine u jednoj niti 95 puta veće od standardne u drugoj.
Iz tih brojeva, tim je procijenio da bi nivoi olova u krvi kompozitora bili nekoliko puta veći od onoga što se smatra normalnim za odrasle.
“Iako utvrđene koncentracije ne podržavaju ideju da je izlaganje olovu uzrokovalo Beethovenovu smrt, ono je možda doprinijelo dokumentovanim tegobama koje su ga mučile veći dio života”, rekao je Rifai u izjavi.
Nivoi olova poput onih u Beethovenu obično su povezani s problemima probavnog trakta, bolestima bubrega i jetre, te oštećenjem sluha, sa čim se poznati kompozitor suočavao.
Visoki nivoi toksičnog metala takođe su povezani sa drugim osobinama po kojima je Betoven bio poznat – propustima u pamćenju i hroničnom nespretnošću.
Rezultati istraživanja su vrijedni pažnje s obzirom na trajnu fascinaciju njemačkim kompozitorom i pijanistom i široko rasprostranjene spekulacije o tome šta je dovelo do njegove smrti 1827. godine u dobi od 56 godina. Godine 1802, u dokumentu poznatom kao Heiligenstadt Testament, Beethoven je tražio da se opiše i objavi uzrok njegove bolesti nakon njegove smrti.
Od tada su medicinski stručnjaci ponudili mnoge hipoteze o tome šta je dovelo do njegove smrti, uključujući niz nasljednih stanja i cirozu jetre.
Nedavna istraživanja su takođe pokazala povećane nivoe arsena i žive u Beethovenovoj kosi.
2000. godine istraživači su identificirali pretjerano visoke razine olova u kosi za koje se smatralo da pripadaju Beethovenu i pretpostavili da ga je toksičnost ubila. Ali dalja analiza tog uzorka kose otkrila je da pripada nekom drugom, ženi sa genima pronađenim u jevrejskoj populaciji Aškenaza. Najnovija tvrdnja da je Beethoven imao trovanje olovom, međutim, dolazi iz analize dvije šišane kose za koje je potvrđeno da su njegove kao dio značajnog genomskog sekvenciranja kompozitora objavljenog prošle godine od strane tima međunarodnih istraživača.
Proučavajući osam pramenova njegove kose, otkrili su, između ostalog, da Beethoven ima predispoziciju za oboljenje jetre i da je zaražen hepatitisom B.
Kako je Betovenovo zdravlje opadalo pred kraj njegovog života, nije bilo neuobičajeno da prijatelji i obožavaoci traže komad njegove sijede i tamno smeđe kose kao uspomenu.
Neki od ovih vrijednih, preživjelih pramenova od prije skoro 200 godina završili su u javnim institucijama poput Kongresne biblioteke u kojoj se nalazi 26 isječaka, dok su drugi otišli u privatne kolekcije.
Neki pramenovi su čak nazvani po onima koji su ih nabavili. Jedna od niti koje je ispitao Rifaijev tim, na primjer, poznata je kao Halm-Thayerova niti. Kompozitor je očigledno dao komad pijanisti Antonu Halmu 1826.
Kasnije ju je nabavio Alexander Wheelock Thayer, koji je napisao prvu naučnu biografiju Betovena. Kevin Brown , australijski biznismen i dopisni član odbora američkog Beethovenova društva, posjeduje i Halm-Thayer pramen i drugi komad kose korišten u studiji, Berman pramen.
Njegova naučna pozadina, zajedno sa Beethovenovom željom da bude proučavan posthumno, uvjerila je Browna da se uključi u sekvenciranje gena.
Prethodne studije o toksičnosti olova tokom Betovenovog života sugerišu da je kompozitor možda apsorbovao metal kroz jeftino vino zaslađeno ili fermentirano u olovnim posudama (očigledno je Betoven voleo dobar napitak).
Beethovenu su također možda bili propisani lijekovi i masti koje sadrže olovo.
Uz genomsku potvrdu uzoraka kose koji pripadaju Beethovenu, analiza olova je u suštini konačna, rekao je Ivan Kempson, vanredni profesor biofizike na Univerzitetu Južne Australije koji nije bio uključen u istraživanje.
Ono što je manje sigurno, dodao je u intervjuu, jeste kako nivoi olova u njegovoj kosi odgovaraju onima u krvi. Postoje veliki izazovi u povezivanju olova u kosi i krvi”, rekao je Kempson.
U svom pismu, istraživači također napominju da je analiza kose podložna greškama zbog vanjske kontaminacije olovom, ali dodaju da Beethoven nije farbao kosu i da je tim slijedio metodu u skladu s onom koju je preporučilo Društvo za testiranje kose.
Predložene zaštitne mjere uključuju upotrebu vodenih rastvarača s deterdžentom za uklanjanje vanjskih zagađivača. Bez obzira na to, i Kempson i istraživači kažu da je potvrda o trovanju olovom intrigantan dodatak našem znanju o legendarnom umjetniku.
“Vjerujemo da je ovo važan dio složene slagalice”, navodi se u pismu, dodajući da će “omogućiti istoričarima, ljekarima i naučnicima da bolje razumiju istoriju bolesti velikog kompozitora”.
Leslie Katz, saradnik Forbesa
