U toku je špijunski rat: Američki agenti ispituju zaposlenike TikToka

Agenti Granične kontrole su pitali zaposlene koji putuju u SAD, od kojih su većina Kinezi, o njihovom pristupu osjetljivim američkim podacima i da li su članovi Kineske komunističke partije.

Tokom posljednjih nekoliko godina, Tiktok i njegova kineska matična kompanija, Bytedance, bili su pod nadzorom američkih regulatora koji su se plašili da bi aplikacija mogla omogućiti Kineskoj komunističkoj partiji pristup podacima Amerikanaca ili uticaj na informacije koje konzumiraju.

Na više saslušanja, zakonodavci su ispitivali izvršne direktore da li zapošljavaju članove KKP-a, i ako da, kakvu moć te osobe imaju u donošenju odluka u kompaniji. Na jednom saslušanju u januaru, senator Tom Koton je više puta pritiskao izvršnog direktora Tiktoka Šou Zija Čua da li je bio član KKP-a, iako je gospodin Ču (koji živi u Singapuru i oženjen je Amerikankom) ponavljao da je Singapurac.

Sada je Forbes saznao od izvora u poziciji da to znaju, kao i materijala, da je više od 30 zaposlenih Tiktoka koji su dolazili u SAD zaustavljeno na granici i suočeno sa sličnim ispitivanjem Carine i Granične zaštite (CBP).

Prema izvorima, mnogi od ovih zaposlenih su Kinezi i rade u Bytedanceu i Tiktoku u različitim kapacitetima, uključujući inženjerstvo podataka i mašinsko učenje. Pitanja koja su CBP agenti postavljali zaposlenima bila su usmjerena na odnos između Tiktoka i Bytedance i aktivnosti kompanije vrijedne milijardu dolara da kineskim radnicima ne dozvoli pristup privatnim informacijama američkih korisnika Tiktoka, poznate interno kao Projekat Teksas. Agenti CBP-a su pitali zaposlene o njihovom pristupu podacima korisnika Tiktoka iz SAD-a, gde su američki data centri kompanije, i kakva je njihova uloga u Projektu Teksas.

Zaposleni su takođe ispitivani o ličnim stvarima, poput toga da li su članovi Kineske komunističke partije, kao i njihovom obrazovanju i političkim vezama u Kini. Jedan izvor koji je u poziciji da zna rekao je za Forbes da agenti koriste poseban, štampani spisak pitanja da ispituju zaposlene.

Ispitivanja zaposlenih Tiktoka dolaze paralelno sa ispitivanjima koja CBP sprovodi među kineskim studentima i naučnicima na granicama SAD-a, što je znak sve većeg straha od tehnološke špijunaže iz Kine. Studentima i istraživačima takođe su postavljana pitanja o njihovom akademskom radu i povezanosti sa Kineskom komunističkom partijom.

Napori Tiktoka da spriječi zaposlene sa sjedištem u Kini da pristupe američkim korisničkim podacima traju već godinama, ali kompanija je više puta davala velika obećanja o sigurnosti tih podataka. Ljeta 2022. godine, BuzzFeed News je izvijestio da su podaci američkih korisnika i dalje široko dostupni zaposlenima u Kini, što je izazvalo zabrinutost da bi kineska vlada mogla da ih primora da ih podijele sa njom (čak i protiv njihove volje).

Mjesecima kasnije, Forbes je saznao da je tim sa sjedištem u Kini planirao da koristi Tiktok aplikaciju za nadgledanje američkih građana. Kompanija je pokrenula internu istragu, u kojoj je utvrđeno da je tim pratio lokacije novinara, uključujući i ovog reportera, u namjeri da otkrije njihove izvore.

I pored ove povrede, Tiktok i Bytedance su nastavili da tvrde da su podaci američkih korisnika sigurni. Ali izvještavanje Forbes pokazalo je da su informacije, uključujući bankarske podatke kreatora i oglašivača i brojeve socijalnog osiguranja, smještene u Kini, uprkos svjedočenju izvršnog direktora Tiktoka Šou Zija Čua pred Kongresom u martu 2023. godine da su „američki podaci uvijek bili smešteni u Virdžiniji i Singapuru u prošlosti“. Nakon izvještavanja Forbes o skladištenju podataka, lideri Senata su postavili pitanja Tiktoku o „netačnim tvrdnjama“.

Prošle nedjelje, predsjednik Biden je preduzeo historijski korak, potpisavši zakon koji bi mogao rezultirati zabranom Tiktoka – što bi bio prvi put da američka vlada zabrani veliku aplikaciju ili internet uslugu. Zakon će zahtijevati od Applea i Googlea da u roku od 270 dana uklone Tiktok iz svojih prodavnica aplikacija, osim ako Bytedance do tada ne proda svoj udio u američkim operacijama aplikacije (ili sudovi ne blokiraju primjenu zakona).

Tiktok i Bytedance su najavili da će osporiti zakon pred sudom. Ali u međuvremenu, suočavaju se sa višestrukim drugim pravnim izazovima od strane američke vlade. Ministarstvo pravde je 2023. godine otvorilo krivičnu istragu protiv Bytedance a nakon što je kompanija priznala da je koristila Tiktok za nadgledanje američkih građana.

Osim toga, Komitet za strana ulaganja u Sjedinjenim Državama (CFIUS) istraživao je Bytedance i njegovu akviziciju Musical.ly, aplikacije koja je na kraju postala Tiktok, od 2019. godine. Prošle godine, CFIUS je zauzeo stav koji je sada postao zakon: da Bytedance treba da se odvoji od Tiktoka, ili da se aplikacija zabrani.

Ovi slučajevi koji su u toku mogu pružiti naznake o tome kako i zašto agenti Carine i Granične zaštite ispituju zaposlene. Intervjui CBP-a često se koriste za prikupljanje informacija o ljudima i kompanijama koji su pod istragom vlade, a CBP je takođe dio Ministarstva unutrašnje bezbijednosti, čiji je šef član devetočlanog odbora CFIUS.

Portparol Carine i Granične zaštite rekao je u saopštenju: „CBP je zadužen za zaštitu granica naše zemlje, kao i za sprovođenje brojnih zakona na našim graničnim prelazima u ime drugih vladinih agencija, uključujući državne i lokalne policijske snage. Svi međunarodni putnici koji pokušavaju da uđu u Sjedinjene Države, uključujući sve američke građane, podložni su pregledu“.

U međuvremenu, stranim zaposlenima Tiktoka i Bytedance teže je da putuju u SAD radi posla. Jesenje ažuriranje internih politika kompanije sada ograničava sva poslovna putovanja u SAD na 30 dana, prema internim materijalima koje je pregledao Forbes.

Tiktok nije odgovorio na zahtjev za komentar.

Emili Bejker Vajt, novinarka Forbes