Javni i unutrašnji dug BiH: Republika Srpska duplo više zadužena od Federacije BiH
Javni dug Bosne i Hercegovine na kraju trećeg kvartala 2023. godine iznosi 12,75 milijardi konvertibilnih maraka, stoji u izvještaju Ministarstva finansija i trezora Bosne i Hercegovine.
„Učešće javnog duga u BDP-u je 26,31 posto, što BiH ne svrstava u prezadužene zemlje“, navode u Ministarstvu finansija i trezora BiH.
Prema njihovim izvještajima, u prvih devet mjeseci prošle godine angažovano je 262,6 miliona KM kreditnih sredstava iz vanjskih izvora.
Admir Čavalić, ekonomski analitičar, ranije je rekao za Danas kako se BiH, s obzirom na uređenje, teško zaduživati u smislu proceduralnosti, konsenzusa različitih nivoa vlasti i slično.
„Da smo centralizovani kao susjedne zemlje vjerovatno bi se donosioci odluka brže usaglašavali da se zadužimo. Najviše se zadužujemo za infrastrukturne projekte, zatim za održavanje tekućih budžeta, te za podršku privredi. Smatram da bi trebalo mijenjati taj redoslijed, te je stavka za javni sektor i budžete uglavnom suvišna.”
Dodao je da problem ubuduće jeste kolateral, odnosno garancija i to je ključno pitanje današnjice u kontekstu dugovanja, zaduživanja.
“Naime, do sada se uglavnom koristio budžet kao neka garancija, npr. akcize su se svojevremeno uvodile pod opravdanjem novih zaduživanja, sada nemamo više taj potencijal budžeta i sada se teret prebacuje na javna preduzeća u smislu privatizacije ili koncesije, te s druge strane na državnu imovinu što zahtevaju kreditori nekih zemalja“
Kada je u pitanju zaduživanje za infrastrukturne projekte, on dodaje kako problem nije u samom dugu, nego u netransparentnom odnosno neefikasnom korištenju sredstava.
„Zadužujemo se za infrastrukturne projekte koje ne gradimo ili sporo gradimo“, istakao je Čavalić.
Velika razlika u zaduženosti RS i FBiH
Naglasio je i veliku razliku između zaduženosti dva entiteta, te je Federacija BiH dosta manje zadužena od Republike Srpske.
Podaci Ministarstva za finansije BiH pokazuju da je na kraju trećeg kvartala 2023. unutrašnji dug FBiH iznosio 1,2 milijarde KM, a RS-a 2,5 milijardi KM.
„Ta razlika je još vidljivija kada dug uporedimo sa BDP-om, onda su razlike drastične. Za RS se već može reći da ima problema sa dugom, naročito ako uključimo gradove i opštine, dok su u FBiH, gradovi, opštine i kantoni nisko zaduženi“ kazao je Čavalić.
Unutrašnji dug BiH
Unutrašnji dug Bosne i Hercegovine čine direktni i indirektni unutrašnji državni dug, te unutrašnji dug entiteta i Distrikta.
Trenutno ne postoji direktni i indirektni unutrašnji državni dug, te unutrašnji dug BiH čine, unutrašnji dug entiteta i Distrikta, unutrašnji dug kantona, gradova, općina, dug fondova i unutrašnji dug javnih preduzeća, kao i unutrašnji dug javnih preduzeća evidentiranih u Registru pravnih lica koje osnivaju Institucije BiH, a koji se vodi u Ministarstvu pravde BiH, stoji u izvještaju Ministarstva finansija i trezora BiH.
Unutrašnji dug BiH za treći kvartal 2023. godine zaključno sa septembrem iznosi 3.821,34 KM i veći je za 242,52 milona KM ili 6,78 posto u odnosu na drugo kvartal 2023. zaključno sa krajem šestog mjeseca.
U ukupnom iznosu unutrašnje zaduženosti u trećem kvartalu, Federacija BiH učestvuje sa 32,40 posto, Republika Srpska 67,21 posto, a javna preduzeća koja osnivaju Institucije BiH 0,39 posto.
U trećem kvartalu 2023. godine vlade entiteta, Distrikta i javna preduzeća Institucija BiH su servisirale obaveze po osnovu unutrašnjeg duga BiH u iznosu 123,43 miliona KM.
U istom periodu Vlada Federacije BiH je emitovala dvije emisije dugoročnih obveznica, u iznosu 80 miliona KM, uz kamatnu stopu 2,85 posto i 3,75 posto i period otplate 5 i 7 godina.
U navedenom periodu Vlada Federacije BiH je na ime obaveza po osnovu dugoročnih obveznica isplatila 1,77 miliona KM i to po osnovu kamata.
Vlada Republike Srpske je emitovala pet emisija dugoročnih obveznica u iznosu 255 milona KM, s rokom od 5 godina, uz kamatnu stopu od 6posto do 6,10 posto.
U ovom kvartalu Vlada RS je na ime obaveza po osnovu dugoročnih obveznica isplatila 41,29 milona KM i to 40,29 milona KM po osnovu glavnice i 11 milona KM po osnovu kamata, stoji u izvještaju Ministarstva finansija i trezora BiH.
