Hronologija političkog života Milorada Dodika: Od probosanskog političara do optužbi za urušavanje ustavnog poretka

Milorad Dodik, rođen 12. marta 1959. godine u Banjoj Luci, dugogodišnji je političar u Bosni i Hercegovini, poznat po svom političkom putu koji je evoluirao od umjerenih stavova ka izrazitom nacionalizmu.​

Rani politički angažman

Dodik je diplomirao na Fakultetu političkih nauka u Beogradu. Svoju političku karijeru započeo je kao član Saveza komunista Jugoslavije. Tokom rata u Bosni i Hercegovini (1992–1995), isticao se kao umjereni političar, kritičan prema tadašnjem rukovodstvu Republike Srpske. Njegova stranka, Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), osnovana 1996. godine, predstavljala je alternativu nacionalističkim opcijama. ​

Uspon na vlast

Dodik je prvi put postao premijer Republike Srpske 1998. godine, uz podršku međunarodne zajednice koja je u njemu vidjela proevropskog reformatora. Njegova vlada bila je poznata po borbi protiv korupcije i zalaganju za povratak izbjeglica. Međutim, s vremenom, Dodikova retorika postaje sve opasnija, a njegova politika sve autoritarnija.​

Ekstremni nacionalizam i secesionističke težnje

U kasnijim fazama svoje karijere, Dodik se sve više udaljava od probosanskih stavova, promovirajući ideju nezavisnosti Republike Srpske. Njegova retorika često uključuje negiranje genocida u Srebrenici i glorifikaciju ratnih zločinaca, što izaziva osude međunarodne zajednice. Njegove politike dovele su do zategnutih odnosa unutar Bosne i Hercegovine, ali i sa međunarodnim akterima.​

Optužbe za urušavanje ustavnog poretka

U februaru 2025. godine, Sud Bosne i Hercegovine osudio je Dodika na godinu dana zatvora i šest godina zabrane političkog djelovanja zbog potpisivanja ukaza o proglašenju zakona kojima se pokušalo spriječiti provođenje odluka Ustavnog suda BiH i visokog predstavnika na teritoriji Republike Srpske. Dodik je odbio priznati ovu presudu, što je dovelo do daljnje eskalacije političke krize.​

U martu 2025. godine, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je zaključke kojima se odbacuju odluke državnih institucija, uključujući Sud BiH, Tužilaštvo BiH i Visoko sudsko i tužilačko vijeće (VSTV), čime su dodatno narušeni ustavni temelji države. Tužilaštvo BiH izdalo je nalog za hapšenje Dodika i drugih visokih zvaničnika Republike Srpske zbog sumnje na rušenje ustavnog poretka. ​

Međunarodne reakcije

Međunarodna zajednica, uključujući OSCE i američku administraciju, te NATO, izrazila je duboku zabrinutost zbog kršenja ustavnog poretka i pozvala na poštivanje Dejtonskog mirovnog sporazuma. Unatoč pritiscima, Dodik nastavlja sa secesionističkom politikom, što Bosnu i Hercegovinu dovodi u najdublju političku krizu od završetka rata.​

Politička evolucija Milorada Dodika, od umjerenog političara do lidera s izrazitim nacionalističkim i secesionističkim stavovima, ilustrira složenost političke scene u Bosni i Hercegovini i izazove s kojima se suočava njeno društvo u očuvanju mira i stabilnosti.​